Archief voor januari 27th, 2008

Over een klokkenstoel en een kerkespraaksteen

zondag, januari 27th, 2008

 

Wapserveen ligt ten noorden van Uffelte. De twee dorpen zijn van elkaar gescheiden door bossen, heidevelden en een  weilandengebied. Het dorp Wapserveen is echter van een geheel andere structuur dan Uffelte. Uffelte is opgebouwd als een compact dorp aan een es. Wapserveen is een zeer langgerekt veendorp dat in hoofdzaak bestaat uit één weg van 7,7 kilometer. Deze weg is opgedeeld in drie delen, het Westeinde, Midden en het Oosteinde.

 

Aan de noordzijde van het Oosteinde is de Nederlandshervormde kerk van het dorp te vinden. Een zeer eenvoudig kerkje zonder toren.

 

 

Reeds in 1395 was Wapserveen een zelfstandige parochie. De kerk stond toen echter niet op deze plek, in de loop der eeuwen is de kerk vermoedelijk drie keer verplaatst. Dit kerkje is in 1803 in gebruik genomen. Voor de bouw is gebruik gemaakt van de zeer oude stenen van de afgebroken kerk, aangevuld met in die tijd nieuw materiaal.

 

Wat de kerk echt bijzonder maakt is de losstaande klokkenstoel. Gefundeerd op zwerfkeien is het nog de enige in zijn soort in Drenthe.

 

 

Klokkenstoelen komen voor in Scandinavië, langs de Oostzeekust en in de noordelijke provincies van Nederland, voornamelijk in Friesland. Zij zijn vaak ten gevolge van armoede ontstaan en worden ook wel ‘de klokkentorens der armen genoemd’. De  klokkenstoel in Wapserveen stamt uit 1776 en maakte de bouw van een kerktoren overbodig.

 

 

De oorspronkelijke klok was gegoten in 1776 door Claudius Fremy. Het opschrift luidde ‘Claudius Fremy me Fecit’ wat betekent ‘Claudius Fremy heeft mij gemaakt’. In 1943 is deze klok door de Duitsers geroofd. In de stoel hangt nu een klok die in 1948 werd aangebracht. Deze nieuwe klok heeft als opschrift aan de ene zijde ‘Ik ben in 1948 voor Wapserveen gegoten, toen kerkvoogden waren: R. Hessels, J. Kuiper en E. Kinds’ en aan de andere zijde ‘De vorige klok van 1776 werd 5-2-43 door de Duitsers voor oorlogsdoeleinden weggehaald’. Verder de namen van de klokkengieters: ‘Gebr. Van Bergen, Heiligerlee’.

 

 

Er is geen echt kerkhof. Toch liggen er achter de kerk drie grafstenen uit de negentiende eeuw. Eén is afgezet met een hekje. Wat de reden daarvan is, is Brimstone (nu nog) onbekend.

 

 

Aan de voorzijde van de kerk ligt een, zeker in Drenthe, niet erg opvallende steen. Toch heeft deze een historische betekenis. Het is een zogenaamde preke- of kerkespraaksteen. Na afloop van de kerkdienst beklom in vroeger tijden de koster, ook wel de veldwachter, deze steen en vertelde dan de gelovigen het laatste nieuws, kerkelijk, wereldlijk, maar ook roddelpraatjes. Kortom een voorloper van ons huidige internet.

Bronnen:

 In het album Uffelte en omgeving staan foto’s van de kerk, klokkenstoel en kerkespraaksteen in groot formaat

 

Geplaatst in Geschiedenis, Uffelte en omgeving | 22 reacties »