Brimstone

Scherven brengen geluk. Nou mooi niet, Georgia en Brimstone waren helemaal niet blij toen de mooie sauskom Fernande rood zo uit de verpakking kwam. Dat wordt lijmen en dan brengt ie, met de juiste kant voor in de kast, misschien toch nog wat plezier.

Een verzameling krijgt een flink tikkie meer als iets bekend is over de geschiedenis van de voorwerpen. Een eerste stap is om eens te kijken wat de ouderdom is. Bij aardewerk geven de  beeldmerken, het fabrieksplaatje aan de onderkant,  vaak een aardige aanduiding.  

Bij aardewerk afkomstig uit de Maastrichtse aardewerkfabriek Société Céramique komt in het beeldwerk vrijwel altijd een staande leeuw voor daaromheen zijn in de loop van de jaren (1863-1958) allerlei variaties aangebracht. Er kan een band met de tekst ‘Société Céramique Maestricht’ zijn toegevoegd, ‘Holland’ of ‘Made in Holland’, de decornaam, ‘Déposé’ en nog allerlei andere versieringen. Dat alles kan helpen bij de datering.

 Als deze sauskom van het decor Anna wordt omgekeerd is dit beeldmerk te zien.

‘Made in Holland’ staat boven het beeldmerk en dat is veelzeggend. De eerste toevoegingen van ‘Made in Holland’ gebeurden bovenaan. Deze plaatsing is slechts kort in gebruik geweest van ongeveer 1895 tot ongeveer 1900. Dit kommetje heeft dus eind negentiende eeuw de Maastrichtse fabriek verlaten.

Dan zal dat voor het diepe bord Anna dus ook wel het geval zijn? Dat hoeft natuurlijk niet, als een decor goed verkocht , werd het jaren in productie gehouden. Het kan ouder, maar ook jonger zijn dan de sauskom. Dat ze samen op een tafel hebben gestaan is niet erg waarschijnlijk, het decor van de kom is blauw en dat van het bord is groen gekleurd. Op de foto’s is dat niet erg duidelijk, ook in het echt moet je goed kijken, maar ze verschillen echt in kleur.

Het groene bord blijkt jonger. ‘Made in Holland’ staat onder het beeldmerk. Dit beeldmerk is op 14 november 1900 officieel geregistreerd. De datering verder inperken wordt moeilijk met alleen dit beeldmerk, het is namelijk tot 1957 in gebruik geweest. Er zal dus een verdere speurtocht uitgezet moeten worden naar de periode waarin men decor Anna op de markt bracht.

De decornaam ontbreekt op het bord, Société Céramique liet dit nogal eens achterwege.

Bron: Maastrichtse ceramiek, merken en dateringen, A. Polling (2006) 

Een kerstboom in Huize Brimstone & Co zou een groot avontuur zijn. We houden wel van een uitdaging, maar dit jaar toch maar even niet. Helemaal zonder kerstfrutsels is saai. Brimstone heeft vanmiddag haar alternatief voor de kerstboom gevonden: de kerstkast.

Het mooiste servies showen is echt helemaal Kerst. In kerstsfeer een paar mooie stukken uit de beginnende Brimstoneverzameling Société Céramique.

Sauskom en borden Andree (rood)

Sauskom decor 3243

 Sauskom met oor Fernande (donkerblauw) en bord Cilla (blauw)

Dekschaal Fernande (rood), sauskom Fernande (donkerblauw),
bord Geranium (blauw) en bord Cilla (blauw)

Schaal op voet Oiseaux (bruin)

Sauskom Oiseaux (zwart)

Een oerhollands servies, het imago van het Boerenbont. Toch is het motief waarschijnlijk ontstaan in Engeland, waar een aardewerkfabrikant het in de eerste helft van de negentiende eeuw heeft overgenomen uit de volksschilderkunst.

Rond 1840 zijn de Maastrichtse aardewerkfabrieken Société Céramique en Petrus Regout er mee aan de haal gegaan en met veel succes. Het patroon is opgebouwd uit slechts een beperkt aantal motiefjes en kleuren, daarom kon het gemakkelijk in massaproductie worden genomen. In de fabrieken werd de decoratie vooral uitgevoerd door vrouwen, ieder schilderde haar eigen haaltje of blaadje op het aardewerk, waarna de stapel naar de volgende ging die haar deel deed.

Er zijn wel 200 verschillende varianten van het patroon, waaronder zelfs een in Art-Deco stijl, in omloop geweest. Die niet alleen op de Nederlandse markt werden afgezet, maar ook gretig aftrek vonden in Nederlands-Indië en Zuid-Afrika. Het werd gezien als het tweede servies, dat voor alledag. Vooral op het platteland in Brabant en het oosten van Nederland was het zeer populair.

Meestal hadden de verschillende uitvoeringen van het patroon geen eigen naam, soms wel een nummer. De uitgesproken topper is toch wel het patroon dat bij Sphinx (Petrus Regout) bekend stond als nummer 15 en bij Société Céramique het nummer 483a droeg.

Het servies heeft niet van begin af de naam Boerenbont gehad, die ontstond in de volksmond pas na 1945. Het werd zo algemeen gebruikt dat de fabrikanten de naam hebben overgenomen. De Sphinx en de Société Céramique hebben het handgeschilderde Boerenbont tot 1968 in productie gehad. Daarna is het overgenomen door de Belgische fabriek Boch.

Tegenwoordig worden de blauwe motieven met mallen gespoten, maar het rood en en groen wordt nog steeds met een penseel met de hand aangebracht. En natuurlijk de karakteristieke gele stip.

Dat het bekende patroon ook qua kleur weleens afwijkt, laten deze borden zien. De ondergrond is niet helder wit en het blauw is vervangen door zwart. De borden zijn op een rommelmarkt op de kop getikt en zijn zonder merk op de onderkant.

Brimstone verzamelt  oubollige wandbordjes, altijd leuk om op rommelmarkten naar te jagen. De verzameling is nog slechts zes borden groot, niet indrukwekkend dus. Ze zijn opgehangen in de hondenkamer.

Best gezellig. Maar vandaag maakte Brimstone het even minder gezellig in de kamer. Ze had besloten dat de vloer maar weer eens gedaan moest worden met de hoge druk borstel. Een natte bende wordt het dan. Gelukkig bleven de manden staan als droge eilandjes.

En al staan er mandjes genoeg, met z’n allen in één is reuze knus.

En je kan het natuurlijk ook heel gezellig maken met zoenen.

In het album Brimstone’s Hondenbende staan meer gezellige foto’s